‘Âhir Zaman’ın Medyatik “Hoca”ları

‘Âhir Zaman’ın Medyatik “Hoca”ları

Dr. Hayati BİCE

Son zamanlarda TV kanallarında yaptıkları programlarla ülke gündemine giren medyatik figürler arasına bazı “Hoca”lar da katıldı. Aslında bu çığırı açan isim olarak kendisini “Çıplak Uyarıcı” olarak adlandıran Prof. Dr. Yaşar Nuri Öztürk’ü hatırlamalıyız. Doç Dr. Nihat Hatipoğlu da kendi oluşturduğu kitleye seslendiği programlarını halen de sürdürüyor.

‘Medyatik Hocalar’ arasında son dönemde en popüler olanları ise “Cübbeli” diye bilinen AhmedMahmud Ünlü ile “Adnan Hoca” diye bilinen Adnan Oktar.  Özellikle “Adnan Hoca” ile “Cübbeli Hoca” arasındaki polemikler TV ekranlarından internetin popüler paylaşım sitelerine, forum ortamlarına taşmış durumda. Cübbeli Hoca’nın Flash TV’deki sohbet programında dile getirdiği konulardan bazılarının(bilhassa ‘Mehdi’ konulu olanlar) kendisini hedef aldığını düşünen Adnan Hoca’nın, aradan yarım saat geçmeden çıktığı canlı yayınlarda cevap yetiştirrmeğe çalıştığı görülebiliyor. Adnan Hoca’nın topluma ulaşmakta tercih ettiği kanallar uydu üzerinden yayın yapan yerel ve bölgesel kanallar olmakla beraber son yıllarda uydu alıcısı ile TV izleyen kitlenin milyonları aşacak bir sayıya ulaşması söylenenleri yerel-bölgesel mecranın ötesinde bir alana taşıyor. Adnan Hoca’nın konuşmalarının internet altyapısı kullanılarak anında internet üzerinden yayına verilmesi erişim alanını dünya ölçeğinde genişletiyor.

Tarihe Yolculuk

Aslında “Âhir Zaman Şeyhleri kavramlaştırmasının patenti Ahmed Yesevî’ye aittir” denilse yanıltıcı olmaz.  Günümüzden sekiz yüzyıl kadar önce 12. yüzyılda yaşamış olan Yesevî’nin hikmetlerinde ‘Âhir Zaman Şeyhleri’ kavramının olumsuz bir içerikle sunulduğu görülür.

“Âhir zaman şeyhlerinden söz  edeyim,
İman-İslam nedir bilmeden şeyhlik edermiş

İlim öğrenmez, amel işlemez, anlamını anlamaz,

Âhiretde kara yüzlü olur imiş…” (1)

 

sözleriyle ‘Âhir Zaman Şeyhleri’ni sorgulayan Yesevî sözlerini daha sonra zâhirini süslese de  bâtını harap olan bu ‘riyâkâr’lara getirir ve şu sözlerle kınar:

 

“Âhir zaman şeyhi düzeltir dış görünümünü

Zühd ve takva yoluna girmeyip bozar gönlünü

Keramet der gaflet uykusunda görünen düşlerini

Riya ile halka kendini satar dostlar…”(2)

Ahmed Yesevî Divân-ı Hikmet kitabındaki şiirlerinden birisini tamamen “Âhir Zaman Şeyhleri’ni kınamağa ayırmıştır:

Nafile oruç tutar halklara şeyhlik satar

İlmi yok âmâdan beter âhir zaman şeyhleri

Başına sarık sarar, ilmi yok neye yarar

Oku yok,  boşa yay çeker âhir zaman şeyhleri

Beline kuşak dolar, özünü adam sanar

Arasat’da kalakalır âhir zaman şeyhleri

Şeyhlik yüce makamdır, Allah’a ulaştırır

Aş vermez bağrı taştır âhir zaman şeyhleri…(3)

Ahmed Yesevî’nin yüzyıllar öncesinde vurguladığı bu unsurlara biraz dikkat ettiğimizde pek çoğunun zamanımızın “medyatik” tiplerine pek de yaraşacağı görülür. İlmi olmadan hemen her konuda ahkâm kesmenin, zâhirini süslemekle itibar sahibi olacağını sanmanın örneklerini hemen hatırlayabiliriz.

***

Gelelim günümüze…

Haberturk TV’de çıktığı programların rating patlaması yapması üzerine bir “rating toplama aracı “olarak ratingler düştüğünde tekrar tekrar TV programlarına davet edildiği medya sitelerinde ileri sürülen(4) ‘Cübbeli Hoca’nın çıktığı son programlardan birisinde sohbetin, sözkonusu TV’nin Genel Yayın yönetmeni de olan programın sunucusu tarafından ısrarla ‘jetski’ kelimesi kullanılarak sulandırılma gayreti de bu rating avcılığının bir yansıması olarak kaydedildi.

Cübbeli Ahmed Hoca’nın son olarak Yılbaşı gecesi Flash TV’de yaptığı programın alternatif yılbaşı programı arayan geniş bir kitle için cankurtaran simidi olduğunu gördüm. Bu programın yayınlnamsınınsabahında karşılaştığım (ve TV programlarının içeriği ve medya araçlarıyla kitlelerin yönlendirilmesi konusunda yazdığı bir kitap vesilesi ile akademik iletişim camiasının da yakından tanıdığı) bir ismin de yılbaşı gecesi bir süre bu programa takıldığını, yılbaşı gecesi TV yayınları konusunda sohbet ettiğimizde anladım. Cübbeli Ahmed Hoca’nın söz ettiği ayet ve hadisleri ezberinden aslı ve tercümesi ile vermesi bu iletişim uzmanını çok etkilemişti. Cübbeli Ahmed Hoca’nın giysilerinin de özenli bir tercih eseri olduğunu fark eden bu arkadaş ile sadece Cübbeli Hoca’nın sakalının bakımsızlığı konusunda anlaşamadık.

Sadece bu örnek bile benim için, “medyatik hocalar”ın toplumun ilgi alanına girdiğinin bir göstergesi olabilirdi. Son birkaç aydır, bu konuda benzeri daha birçok veri ile karşılaştığımı söyleyebilirim. Dolayısıyla bu tür örnekleri çoğaltmam mümkündür. Konunun topluma yansıması hakkında fikir edinmek isteyenlerin “medyatik hocalar”ın taraftarları arasında internet ortamına yansıyan tartışmalara bir göz atmaları dahi yeterli olacaktır. Bu konu sanırım yakında bazı akademik tezlere de konu olacaktır.

Bir zamanlar TRT’nin tek kanal olduğu günlerin dinî içerikli yegâne programının ‘demirbaş’ sunucusunun donuk bir ifade ile sunduğu sade suya tirit sohbetleri hatırladığımda bugünkü canlılığı ve içerik zenginliğini takdir etmemek mümkün değil… Fakat içerikten yoksun, anlamsız polemiklerin(“Mehdi ne zaman çıkacak?” “Hz. İsa gökten indi mi?” vb.) bu konularda hiçbir fikri birikimi olmayan kitlelerin önünde TV’lerde tartışılmaya başlanmasının hayra alâmet olmadığını da söylemeliyim.

Netice

Sözün sonunda Ahmed Yesevî’nin uyarılarını hatırlamakta yine de fayda olduğunu sanıyorum: İlmi olmayan ancak her konuda ahkâm kesen “âhir zaman vâizleri”ne aman dikkat edin.

Siz siz olun yine de asırların ilmi birikiminden süzülüp gelmiş kitâbi bilgi ile sağlamasını yapmadan bu kulaktan dolma bilgilenme kaynaklarını ciddiye almayın…

__________________________________

(1) Ahmed Yesevî, Dîvân-ı Hikmet , Yayına Hazırlayan: Dr. Hayati Bice ; Türkiye Diyanet Vakfı yayınları, 5. Baskı , Hikmet-147, s.308, 2009- Ankara.

(2) age, Hikmet-85, s.206.

(3) age, Hikmet-129, s.274.

(4) Bir Örnek: “Yetişşşş Cübbeli Ahmet Hoca Yetişşşş! Ratıng Elden Gidiyor, Kurtaralım!” başlıklı medya kulisi haberi. http://www.medyaradar.com/