“Divân-ı Hikmet”
Üzerine Birkaç Not
1) Yesevî Hikmetleri’nin sayısı 25 yılda nasıl 144’den 256’ya ulaştı?
1993 yılında ilk baskıyı hazırladığımda Yesevî torunlarından (merhum) Şehabeddin Yesevî -rh.a.- tarafından bana ulaştırılan 1904 Kazan baskısı matbu Divan-ı Hikmet nüshasını esas almıştım. Daha sonra bana ulaşan Özbekistan’da “Yengi Tapılgan Hikmetler” adlı kitap gün ışığına yeni çıkan hikmet elyazmalarından tesbit edilen 73 farklı hikmet içeriyordu. Onlar da eklenince 2006’daki baskıda hikmetlerin sayısı 217’ye ulaştı. Son olarak yine Özbekistan’da bir kısım başka şairlerin şiirlerinin de yer aldığı “Hikmetler” kitabından tesbit ettiğim 39 hikmetin daha eklenmesi ile 2019 yılında yapılan baskıdaki hikmet sayısı 256’ya ulaştı.
2) Bundan sonra başka Yesevî hikmetleri bulunabilir mi?
Şu anda e-kitabı elimde olan M. Eşmuhammed-ova- adlı Özbek âlimenin hazırladığı “Dîvân-ı Hikmet Elyazmaları Tavsifi” adlı eserdeki tasnifte Özbekistan kütüphanelerindeki Yesevî hikmeti içeren el yazmaları kitaplarının sayısı 59+42= 101 olarak veriliyor. Bu tasnifte yer alan sadece en çok hikmet ihtiva eden 3 el yazması esas alınsa (ki 200+141+126 hikmet içerdikleri kayıtlı) ve nüshalardaki tekrar eden hikmetler elense muhtemel ki hikmetlerin sayısı artacaktır.
Bu görev artık beni aşıyor. Ya Özbekistan’ın âlimleri ya da bu nüshaları elde edecek Türkiye’den türkologlar, dilbilimciler bu işi akademik olarak yapmalı.
O yuzden bir süre önce 256 hikmetten oluşan son baskı ile 25 yılı bulan Dîvân-ı Hikmet çalışmalarımı noktaladığımı açıkladım.
Allah bes, bakî heves.
Hayati Bice
***
“Dîvân-ı Hikmet”
8. Baskı, 2018, 608 s.,
Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi
*
İnternetten Temin Adresi
https://www.kitapyurdu.com/kitap/divani-hikmet-hoca-ahmet-yesevi-samuaciltli/9231.html